"Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku"

W Kruszynie pod Bolesławcem stał pomnik upamiętniający poległych 40 żołnierzy rosyjskich 21 sierpnia 1813r. w bitwie z okresu kampanii napoleońskiej. Stał 202 lata...

Wojska napoleońskiej Francji walczyły wtedy o utrzymanie Śląska. Prusaków wspierały oddziały rosyjskie. Pod Kruszynem doszło 21 sierpnia 1813 r. do bitwy. W jednym z jej epizodów odznaczył się rosyjski huzar Natałoczka, który uratował swojego dowódcę, zasłaniając go własnym ciałem przed śmiertelnym postrzałem. Ocalony pułkownik Christoph von Reutern (Niemiec z Kurlandii pozostający na służbie cara Rosji) odwdzięczył się huzarowi stawiając pomnik. Tym dzielnym huzarem była frontowa dziewczyna pułkownika o imieniu Natalia (Наталия), pieszczotliwie w Rosji nazywana Nataloczką. Kamienny obelisk stoi na lewym poboczu drogi nr 4, zaraz za ostatnimi domami Kruszyna, przy wyjeździe w stronę Legnicy.

Poległych w tej samej bitwie 40 żołnierzy rosyjskich pochowano na lokalnym cmentarzu. W miejscu bitwy, na łące w pobliżu mostu, stoi piaskowcowa kolumna ze słabo czytelnymi niemieckimi napisami upamiętniającymi rosyjskich żołnierzy. Widać stąd obelisk Natałoczki. W latach 70. XX w. obydwa pomniki wyremontowano. Wtedy pojawiły się przy nich tablice z polskim i rosyjskim tłumaczeniem niemieckich inskrypcji; i pomniki stały się atrakcją turystyczną.

Niestety nie są już atrakcją, bo w wyniku przedziwnych działań jeden z nich, pomnik-kolumna zniknął ze swojego miejsca. Pod koniec 2015r. zapadła decyzja (?) o przeniesieniu go na cmentarz wojenny przy ulicy II Armii Wojska Polskiego. Komu przeszkadzał ten pomnik? Czy ma to związek z tym konkretnym miejscem? Czy przenoszenie z historycznego miejsca było zasadne? Pytań jest wiele i ciągle przybywa nowych...  Dziwne to wszystko, zwłaszcza, że obecne miejsce pomnika to już kpina...

Niedługo minie rok od tych zdarzeń, a sprofanowany pomnik jak leżał w częściach tak leży... wstyd!
Ale za to po "dziwnym" usunięciu pomnika pozostała ładna działka... działka!

O tej bulwersującej sprawie pisała też lokalna prasa:

Zakończę smutno, niestety już starożytni przewidzieli takie obyczaje - "Margaritas ante porcos"...

------------------------------------------------------------------------------------------

Poniżej inskrypcja z pomnika:

Dem

Andenken

der in dem Gefecht

am 21. August 1813

in hiesiger Gegend

gefallenen Rußischen

Krieger gewidmet,

von denen ein Theil

hier ruhet.

Na

pamiątkę

w potyczce

dnia 21 sierpnia 1813 r.

w tej okolicy

poległym Rosyjskim

żołnierzom dedykowany,

których część

tutaj spoczywa. (tzn. w Kruszynie na cmentarzu. Pomnik postawiono w okolicy potyczki. Poległych ze szlacheckich rodzin zabrano do Rosji.Niemcy  przyjaciół moskali nie chowali w polu. Aż tak wielu ich tam nie poległo) [Tado]